Naklejka Herb Chorzowa

Znaki i motywy herbowe

Najstarszym motywem w heraldyce miejskiej były wizerunki lub atrybuty świętych patronów, inspirowane symboliką różnych instytucji kościelnych. Z biegiem czasu jednak galeria symboli używanych w herbach miast znacznie się rozszerzyła. Godła te często nawiązywały do prawnej odrębności miast – ich samorządności. Stąd w herbach pojawiły się mury miejskie z basztami i bramami, nawet w miastach, które nigdy takich murów nie miały. Element ten występuje w godle herbowym wielu miast z nowego województwa łódzkiego, m.in.: Brzezin, Zgierza, Aleksandrowa Łódzkiego, Rawy Mazowieckiej, Radomska, Przedborza, Pajęczna, Sieradza, Warty i Łęczycy. Orzeł Biały, zazwyczaj, choć nie zawsze ukoronowany, w herbie danego miasta świadczył o tym, że było ono niegdyś własnością królewską. Pozbawienie orła korony (jak w przypadku Piotrkowa) to przykład tzw. uszczerbienia herbu, aby odróżnić go od godła nadawcy (króla). Można tu wskazać herby: Tuszyna, Zgierza, Piotrkowa Trybunalskiego, Sieradza, Tyszowiec i Warty. Jeszcze częściej w herbach miast prywatnych umieszczano znaki ich właścicieli, aby podkreślić ich uprawnienia zwierzchnie w stosunku do samorządu miejskiego. Mogły to być herby instytucji kościelnych, np. w przypadku Pabianic (kapituły krakowskiej) czy Skierniewic (arcybiskupstwa gnieźnieńskiego). W okresie przedrozbiorowym nagminnie umieszczano w herbie miast godła szlacheckich właścicieli. Zwyczaj ten powracano także później – w XIX i XX wieku, przy czym często w herbie miast

Wykorzystanie herbów w celach prywatnych i komercyjnych.

Sposoby wykorzystania herbu, w tym do celów komercyjnych, często regulowane są przez statut miejski, jednak przepisy państwowe nie dostarczają wystarczających wytycznych, a orzecznictwo sądowe bywa niejednoznaczne. W niektórych przypadkach sądy stwierdziły, że: organy gminy mogą ograniczać użycie herbu jedynie w obrębie swojej gminy (nie mają prawa do stanowienia przepisów poza tym obszarem), gminy nie mają podstaw do ograniczania wykorzystania herbów – herby nie są objęte prawem autorskim i nie mogą być traktowane jako znaki towarowe, herb można uznać za dobro osobiste gminy, a jego niewłaściwe użycie – za naruszenie dóbr osobistych, jednak gmina musiałaby wykazać, że doszło do naruszenia (np. herb został zniekształcony w sposób obraźliwy). W przepisach prawnych brakuje jednoznacznych zapisów, które pozwalałyby gminom na pobieranie opłat za zgodę na używanie herbów w celach komercyjnych.